สาเหตุท้องผูก ...และอาหารแก้ท้องผูก

อาการท้องผูก คือ มีการถ่ายอุจจาระน้อยผิดปกติ ประมาณ 3 ครั้งต่อสัปดาห์ ถ่ายเป็นก้อนแข็งขึ้น หรือเป็นก้อนที่เล็กลง โดยทั่วไปเราจะพบผู้หญิงมีอาการท้องผูกมากกว่าผู้ชาย โดยเฉพาะในผู้หญิงวัยกลางคนขึ้นไป และอีกกลุ่มหนึ่งที่พบบ่อยคือคนอายุ 60-65 ปีขึ้นไป อาการท้องผูกแม้จะไม่ใช่โรคร้ายแรง แต่มักสร้างปัญหาในชีวิตประจำวันของผู้คนทั่วไป ซึ่งหากเกิดขึ้นบ่อยๆ และมีอาการเรื้อรัง จะมีโอกาสเป็นรีดสีดวงทวารและอาจร้ายแรงถึงมะเร็งลำไส้ได้ อาการท้องผูกอาจมีสาเหตุมาจากหลายปัจจัย ซึ่งสามารถจำแนกออกได้เป็น 3 ข้อ ดังนี้

1) เกิดจากพฤติกรรมในการใช้ชีวิตประจำวัน

คนส่วนใหญ่ไม่ชอบทานอาหารที่ย่อยง่ายและอาหารที่มีกากใย เช่น ผัก ผลไม้  ชอบเลือกทานแต่อาหารจำพวกเนื้อสัตว์ อาหารไขมันสูง อาหารจากแป้งสาลี อาหารที่ย่อยยาก ดื่มน้ำน้อยเกินไป และไม่ชอบการออกกำลังกาย ไม่ชอบขยับตัว ชอบนั่งทำงานอยู่กับที่ ไม่ค่อยมีการเคลื่อนไหวร่างกาย ทำให้ลำไส้บีบตัวน้อย ส่งผลให้อาการท้องผูกตามมานั่นเอง นอกจากเรื่องกินแล้วยังมีสาเหตุอื่นที่ทำให้ท้องผูกได้ด้วย เช่น ความเคร่งเครียดในชีวิตประจำวัน การนั่งรถนานๆ การเดินทางไกล การใช้ที่สวนทวารบ่อยครั้ง เป็นต้น ควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน  เพื่อหลีกเลี่ยงอาการท้องผูก เช่น เลือกทานอาหารที่ย่อยง่าย และทานผักและผลไม้เป็นประจำ  ควรดื่มน้ำให้ได้ 6-8 แก้วต่อวัน  และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ  ฝึกนั่งสมาธิ  ลดความเครียด  ทำจิตใจให้เบิกบาน  แจ่มใส  ฯลฯ

2) การใช้ยา

ยาบางชนิดที่เราทานเข้าไปรักษาโรคบางอย่าง  อาจส่งผลข้างเคียงให้เกิดอาการท้องผูกได้  เช่น ยาคลายเคลียด ยาแก้โรคซึมเศร้า ยาแก้ความดันสูง ยาลดกรด รวมทั้งอาหารเสริมจำพวกธาตุเหล็ก และยาแก้ปวดที่มีสารประกอบโคเดอีน (Codeine) เป็นต้น ซึ่งยาเหล่านี้ทำให้การย่อยอาหารช้าลง  ส่งผลให้เกิดอาการท้องผูกได้

3) มีโรคประจำตัว

อาการท้องผูกอาจเป็นอาหารหนึ่งของโรคประจำตัวที่เป็นอยู่  เช่น โรคเบาหวาน หรือมีก้อนเนื้องอก มีมะเร็งอุดตันลำไส้  เป็นต้น ผู้ที่มีโรคประจำตัวเหล่านี้ จะมีการถ่ายอุจจาระลำบาก และมีอาการท้องผูกได้เช่นกัน

อาหารแก้ท้องผูก

อาหารหลายชนิดมีฤทธิ์ช่วยให้ระบาย  แก้อาการท้องผูก  ทำให้การขับถ่ายเป็นไปด้วยดี  รายการอาหารแก้ท้องผูกมีดังนี้

1) มะขามเปียก  นอกจากมะขามเปียกจะมีกากใยอาหารแล้ว  ด้วยรสเปรี้ยวที่มีฤทธิ์ช่วยให้ระบายอ่อนๆ  หากมีอาการ้องผูกรุนแรงแนะนำให้นำมาขยำกับน้ำสะอาดต้มสุกประมาณ  3  แก้ว   จะได้น้ำมะขามเปียกข้นๆ  เติมเกลือลงไป  1  ช้อนชา   แล้วดื่มให้หมดก่อนนอนประมาณ 1-2 ชั่วโมง หากไม่ชอบดื่มแบบเป็นน้ำ ก็สามารถนำมะขามเปียกจิ้มเกลือทานสัก 5-10 ฝัก แล้วดื่มน้ำตามมากๆก็ช่วยได้เช่นกัน

2) มะขามแขก  มีฤทธิ์เป็นยาระบายเช่นกัน โดยใช้ใบแห้ง 1-2 หยิบมือ หรือใช้ฝัก 4-5 ฝัก หักเป็นชิ้นเล็กๆ ต้มกับน้ำสะอาด 1 ถ้วย นาน 15 นาที ใช้ดื่มก่อนนอน หากมีอาการแน่นจุกเสียดให้ใช้ร่วมกับยาขับถ่าย เช่น ขิงแก่ กระวาน หรือกานพลู เหมาะสำหรับผู้สูงอายุที่มีอาการท้องผูกเป็นประจำ แต่ถึงกระนั้นก็ควรระวัง อย่ารับประทานมะขามแขกติดต่อกันนานเกินไป ควรใช้รักษาอาการท้องผูกเป็นครั้งคราวเท่านั้น เพราะจะทำให้ขาดธาตุโพแทสเซียม และทำลายระบบประสาทที่ควบคุมการบีบตัวของลำไส้ได้

3) ลูกพรุนแห้ง  เป็นผลไม้ที่มีกากใยอาหารสูงมาก  สามารถรับประทานได้ทั้งผลหรือแบบเป็นน้ำลูกพรุนก็ได้  ควรรับประทานเวลากลางคืนก่อนเข้านอน  ไม่ควรรับประทานมากหรือบ่อยเกินไป  เพราะถึงแม้จะมีกากใยอาหารมาก แต่ก็มีปริมาณน้ำตาลที่สูงมากเช่นกัน ดังนั้นผู้ป่วยโรคเบาหวานหรือผู้ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงอยู่แล้วควรหลีกเลี่ยง  

4) แอปเปิลเขียว  ใน  1  ผล ให้กากใยอาหารมากถึง  4.4  กรัม  มีประมาณน้ำตาลน้อย  ที่สำคัญไม่ควรปอกเปลือกทิ้ง เพราะเป็นแหล่งรวมของการใยอาหาร สามารถรับประทานได้ทั้งผลหรือนำมาปั่นทั้งกากดื่มก็ได้ 

5) ถั่วดำ ถือเป็นธัญพืชที่มีกากใยอาหารสูงมาก โดยถั่วดำต้มหรือนึ่ง  1  ถ้วย  มีกากใยอาหารมากถึง  15  กรัม

6) สับปะรด เป็นผลไม้ที่มีกากใยอาหารสูงมาก มีเอนไซม์ตามธรรมชาติชื่อว่า บรอมีเลน (Bromelain) มีคุณสมบัติสามารถย่อยโปรตีนจากเนื้อสัตว์ต่างๆ ได้ เช่น วัว หมู ไก่ ปลา ฯลฯ  สามารถย่อยอาหารได้ทั้งในสภาวะเป็นกรดและด่าง  จึงเหมาะมากที่จะช่วยย่อยอาหารในกระเพาะซึ่งมีสภาพที่เป็นกรด  หากทานผลไม้ชนิดนี้เป็นประจำจะช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดี

7) มะละกอ  สามารถรับประทานได้ทั้งแบบสุกและแบบดิบ  มีสรรพคุณช่วยในการขับถ่าย  มีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆ  เหมาะกับผู้ที่มีอาการท้องผูกเป็นประจำ  ลองนำมะละกอสุกไปแช่เย็น  จะช่วยให้รสชาติดีขึ้นได้

8) เม็ดแมงลัก  มีกากใยอาหารที่สูงมาก  ใช้ปริมาณ  2  ช้อนชา  แช่ในน้ำเปล่า  1  แก้ว (250 ซีซี)  ปล่อยให้พองตัวเต็มที่  แล้วค่อยดื่มช่วงก่อนนอน  จะช่วยให้การขับถ่ายได้ง่ายขึ้น  เพราะแมงลักมีเมือกหล่อลื่น  ช่วยให้อุจจาระอ่อนตัว  แต่อย่างไรก็ตามการทานแมงลักต้องทานหลังจากพองตัวเต็มที่แล้วเท่านั้น  หากทานในขณะที่ยังพองตัวไม่เต็มที่  เม็ดแมงลักจะไปดูดน้ำจากกระเพาะอาหารและลำไส้  ทำให้อุจจาระแข็งและอุดตัน  มีผลทำให้เกิดอาการท้องผูกมากยิ่งขึ้น

9) ขี้เหล็ก   เป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์กระตุ้นการบีบตัวของลำไส้ใหญ่    ช่วยให้การขับถ่ายดีขึ้น    เหมาะสำหรับผู้สูงอายุซึ่งนอนไม่ค่อยหลับ  รับประทานอาหารไม่ค่อยได้  และมีอาการท้องผูก ให้นำใบอ่อนหรือดอกตูมมาประกอบอาหารรับประทาน  หรือนำใบขี้เหล็ก 4-5 กำมือ  มาต้มกับน้ำสะอาดพอท่วม  แล้วใช้ดื่มก่อนนอน  นอกจากจะช่วยให้การขับถ่ายดีขึ้นแล้ว ยังสามารถช่วยแก้ปัญหาการนอนไม่หลับได้อีกดวย

10) กล้วยน้ำว้าสุก เป็นผลไม้ที่มีสารเพกทิน (Pectin) สูง  ช่วยเพิ่มกากใยอาหาร  และยังมีเมือกลื่นทำให้ขับถ่ายได้สะดวกขึ้น  ควรทานตอนเช้าขณะท้องว่าง  2-4  ผล  แล้วดื่มน้ำตามให้มาก  สามารถทานได้ทุกวัน

11) มะเฟือง ผลไม้รสเปรี้ยวชนิดนี้สามารถบรรเทาอาการท้องผูกได้เช่นกัน  มะเฟืองมีฤทธิ์เป็นช่วยให้ระบาย  และยังช่วยลดกรดในกระเพาะอาหารด้วย  ให้ทานมะเฟือง 2-3 ลูก ขณะท้องว่าง

12) เมล็ดแฟลกซ์ (Flaxseed) อาจโรยลงในซีเรียล หรือสลัด  เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วจะไปพองตัวในร่างกาย  ช่วยดูดซึมของเหลว  และไปเพิ่มกากใยอาหารในอุจจาระ ทำให้การขับถ่ายง่ายขึ้น

14) ชุมเห็ดเทศ เป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์เป็นยาระบายชั้นเลิศอีกตัวหนึ่ง  โดยให้ใช้ดอกสดมาต้มทานกับน้ำพริก  หรือนำใบสดมาหั่นแล้วตากแห้ง  ใช้ต้มดื่มเป็นน้ำชาก็ได้

15) น้ำผึ้ง  นำน้ำผึ้งผสมกับน้ำสะอาดแล้วดื่มเป็นประจำ  จะช่วยคลายอาการท้องผูกได้  เนื่องจากมีฤทธิ์ช่วยให้ระบาย  ในน้ำผึ้งมีอณูน้ำตาลสุขภาพอยู่มาก  หากได้น้ำสะอาดผสมเข้าไปด้วย  ก็จะช่วยให้กากใยอาหารอ่อนนุ่มลงแบบเป็นธรรมชาติ  เมื่อทานเป็นประจำก็จะช่วยให้ระบบขับถ่ายดีขึ้น

16) ว่านหางจรเข้  ปอกเปลือกออกให้เหลือเฉพาะวุ้นใสๆแล้วล้างด้วยน้ำสะอาด นำมาปั่นเป็น  “น้ำว่านหางจรเข้”   สำหรับดื่ม    จะช่วยให้การทำงานของลำไส้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น  เนื่องจากในว่านหางจรเข้มีกากใยอาหารที่ดีต่อสุขภาพอยู่มาก

17) โยเกิร์ต  เป็นอาหารที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากสำหรับบุคคลทั่วไป   มีมากมายหลายชนิด  และมีหลากหลายรสชาติ  สามารถเลือกทานได้ตามความชอบ  เมื่อทานเป็นประจำจะช่วยให้การขับถ่ายคล่องขึ้น  หลังจากทานโยเกิร์ตแล้ว  ให้ดื่มน้ำตามมากๆจะช่วยให้ได้ผลดี

18) นมรสช็อกโกแลต  สำหรับใครหลายคนที่ไม่ชอบการทานโยเกิร์ต   การดื่มนมรสซ็อกโกแลตขณะท้องว่าง  ก็สามารถช่วยให้การขับถ่ายคล่องและดีขึ้นได้เช่นกัน

ท่านสามารถเลือกอาหารอย่างใดอย่างหนึ่งมาใช้แก้อาการท้องผูกกับตัวเอง  หรือแนะนำให้กับคนรอบข้าง  ลองนำไปใช้กันดูนะคะ  หากเรามีระบบขับถ่ายที่ดี ของเสียที่อยู่ภายในร่างกายก็จะถูกขับออกมา กระเพาะอาหารและลำไส้จะสะอาด  ผิวพรรณก็จะสดใส เปล่งปลั่ง  และที่สำคัญหากระบบขับถ่ายดีแล้ว จะส่งผลดีต่อสุขภาพร่างกายโดยรวม  จะเห็นได้ว่าทุกรายการที่ได้กล่าวมาแล้วนั้น  ล้วนมีประโยชน์ช่วยแก้อาการท้องผูก ก่อนนำพืชผักและผลไม้เหล่านี้ไปรับประทาน ควรล้างทำความสะอาดด้วยน้ำกลุ่มโมเลกุลเล็ก แช่ทิ้งไว้ 20-30 นาที จะช่วยดูดซับสารพิษตกค้างได้  และสุขภาพดีเริ่มต้นจากการดื่มน้ำแก้ว  อย่าลืมเลือก iWater เป็นส่วนหนึ่งในครอบครัวของท่านนะคะ